Międzynarodowe rynki pracy są coraz bardziej otwarte na zatrudnianie cudzoziemców. Nie inaczej jest w Polsce. Statystyki pokazują, że społeczność osób spoza naszego kraju, które u nas pracują,  stale się powiększa. Tylko w pierwszym kwartale zeszłego roku liczba imigrantów zgłoszonych do ubezpieczeń w ZUS wynosiła ponad 330 tysięcy. Przedsiębiorcy chcący zatrudnić osobę spoza Polski muszą bowiem pamiętać, że są zobowiązani do płacenia za nią składek, chyba że umowa między Polską a krajem pochodzenia cudzoziemca stanowi inaczej. Procedura zatrudniania obcokrajowców nie jest skomplikowana – warto jednak ją prześledzić krok po kroku. Należy również pamiętać, że od początku tego roku w życie weszły ważne zmiany w tym względzie.  

Legalnie zatrudniamy imigranta

Sprawę zatrudniania imigrantów reguluje kilka ustaw:

  • z 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
  • z 15 czerwca 2012 roku o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
  • z 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach.

Podstawą do zatrudnienia cudzoziemca jest posiadanie przez niego ważnego dokumentu sankcjonującego jego pobyt w Polsce (wiza lub też zezwolenie na pobyt poświadczone kartą pobytu,  lecz nie na przykład wiza turystyczna, ponieważ nie uprawnia ona do pracy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej). Jednak rola polskiego przedsiębiorcy rozpoczyna się już w momencie konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, które wydaje miejscowy (względem  działalności podmiotu zatrudniającego) wojewoda. Zezwolenie to umożliwia wykonywanie prac tylko w takim zakresie, na jaki jest wydane. Możemy jednak rozróżnić przypadki, gdy obcokrajowiec posiada „jednolite zezwolenie” upoważniające go jednocześnie do pobytu stałego i pracy. Wtedy podjęcie zajęcia innego niż w pozwoleniu jest możliwe, ale tylko po zmianie zakresu prac, jaki obejmuje dokument. O zmianę musi wystąpić obcokrajowiec. Zanim rozpocznie on pracę, osoba zatrudniająca ma obowiązek zweryfikować, czy przyszły pracownik posiada dokument uprawniający go do pobytu na terenie naszego kraju. Konieczne jest także wykonanie i przechowywanie kopii tego dokumentu (zasady, na jakich należy to uczynić,  różnią się w zależności od rodzaju podpisanej umowy). Na zgłoszenie nowego pracownika do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przedsiębiorca ma tydzień. Ostatnim krokiem jest uzyskanie od wojewody wspomnianego wcześniej zezwolenia na pracę. Wojewoda wydaje 3 egzemplarze dokumentu (2 dla pracodawcy oraz 1 dla pracownika).

Nowy rok, nowe regulacje

                Od początku 2018 roku w życie weszły regulacje, które nieco zmieniają zasady, na jakich zatrudniani są w Polsce obcokrajowcy. Nowelizacja ustawy z 2004 roku sprawiła, że od początku stycznia zmieniła się  procedura oświadczeniowa. Zmiana przewiduje uproszczone warunki zatrudnienia na okres do 6 miesięcy obcokrajowców „pochodzących z państw trzecich”, czyli osób posiadających obywatelstwo państw spoza Unii Europejskiej (konkretnie z Ukrainy, Białorusi, Rosji, Mołdawii, Armenii czy Gruzji). Ponadto wdrożono tak zwane zezwolenie typu S, czyli nowy typ zezwolenia na pracę sezonową,  wydawane przez starostę, wedle którego pracownik ma możliwość pracy w Polsce przez 9 miesięcy roku kalendarzowego.  Ustawodawca ma także stworzyć rejestr pracy cudzoziemców, do którego wpisane zostaną zezwolenia na pracę (zarówno te sezonowe, jak i długotrwałe), a także oświadczenia niezbędne do wpisu do ewidencji. Nowość stanowi też opłata za rejestrację oświadczenia pracodawcy o zapotrzebowaniu na angaż cudzoziemców do pracy. Ma ona wynosić 30 złotych i być przeznaczona przez lokalne władze samorządowe na niwelowanie nieprawidłowości oraz wszelkich nadużyć związanych z zatrudnianiem imigrantów.

Minęły już lata, kiedy zatrudnianie obcokrajowców było dla rodzimych przedsiębiorców tylko kwestią oszczędności. Dziś to już raczej konieczność wynikająca z faktu, że nasz rynek siły roboczej nieustannie się kurczy i ciągle, pomimo ich względnie dużego napływu, nie może wysycić się zagranicznymi pracownikami. W niektórych sektorach znajomość przepisów dotyczących legalnej pracy cudzoziemca w Polsce jest więc już nie ułatwieniem, lecz koniecznością.